Theory U van Otto Scharmer

De manier waarop wij in deze tijd denken en vragen beantwoorden, komt doorgaans voort uit institutioneel denken. Vaak stellen we ons de vraag: hoe past het probleem in het systeem dat wij ervoor bedacht hebben? Dat leidt tot kiezen voor veilige en aanvaardbare oplossingen. Oplossingen die op de korte termijn goed lijken (en wellicht ook zijn), maar die vaak een negatieve invloed hebben op de (sociale) omgeving van de organisatie. Vaak ook omdat institutionele waarden van de organisatie niet altijd aansluiten bij emotionele waarden van medewerkers.

De weg die daar tegenover staat, is de roep om terug te keren naar de oude waarden, want toen was het allemaal toch goed. Deze zienswijze geeft voor sommige rust, maar staat aansluiting bij veranderde omstandigheden en vooruitgang in de weg.

Theorie U is een zoektocht naar een aanpak voor de problemen door op een andere manier ernaar te kijken en te leren van de toekomst zoals deze zich aan ons openbaart. Zoals Einstein eens heeft gezegd: ‘fundamentele problemen kunnen niet worden opgelost met het zelfde niveau van denken dat ze heeft veroorzaakt’. Otto Scharmer heeft een manier van luisteren geïdentificeerd die ons in staat stelt onze ‘blinde vlek of blind spot’ waar te nemen ( de ’inner place from which each of us operates’). Het leren herkennen en bewust worden van deze blinde vlek is essentieel in het voortbrengen van diepgaande veranderingen die nodig zijn in onze samenleving.
 
Theory U is ook toe te passen op persoonlijk leiderschap: ‘hoe kan ik als mens een volstrekt eigen bijdrage leveren die tegelijkertijd aansluit bij wat de omgeving echt nodig heeft’. Anders gezegd: het jezelf afstemmen op de omgeving en op je eigen bron om van daaruit tot actie te komen. Dit vraagt om transformatie en het brengt innovatie. Innovatie niet als opdracht, maar als persoonlijk antwoord op de omgeving.

Scharmer beschrijft in Theory U een proces bestaande uit 5 stappen. Door de U te volgen leren we in aanraking te komen met ons authentieke zelf via het proces van ‘presencing’. Dat begrip is ontstaan uit het samenvoegen van presence en sensing. De 5 processtappen en hoe je daar vanuit zijn theorie mee moet omgaan zijn: co-initiating (bouw aan gezamenlijk doel), co-sensing (ga naar buiten en luister met open mind), presencing (trek je terug, bekijk oude en nieuwe ideeen en bepaal oplossingsrichting), co-creating (werk samen aan de oplossing) en co-evolving (ontwikkel samen door).

Het artikel ‘Leren met de U-theorie’ gaat wat dieper in op de benadering van de Theory U.

‘Sinds Voortgezet Werkplezier bedenk ik elke dag, op de terugweg in de auto, wat ik die dag het mooist heb gevonden. Zo kom ik rustiger thuis’.

Wim, docent Nederlands.